7 Σεπ 2014

Διανόηση, βούληση και γίγνεσθαι...






Οι οικονομιστές παραγνωρίζουν τη θεολογική αρχή ότι «ἐὰν ἔχητε πίστιν ὡς κόκκον σινάπεως, ἐρεῖτε τῷ ὄρει τούτῳ, μετάβηθι ἐντεῦθεν ἐκεῖ, καὶ μεταβήσεται· καὶ οὐδὲν ἀδυνατήσει ὑμῖν». (Μτ 17:21). Και γενικότερα παραγνωρίζουν την ελεύθερη βούληση, άρα και την πολιτική, στο πλαίσιο μιας –ήδη διαψευσθείσας– νομοτελειακής εσχατολογίας.

Ποτέ, εξάλλου, η ενσυνείδητη δράση των πολλαπλών ανθρώπινων υποκειμένων δεν εκβάλλει στον συνειδητά καθορισμένο τόπο, διότι η ετερογονία των οπτικών και προοπτικών γεννούν μια σύνθετη συνισταμένη την οποία μόνο μια μακρόχρονη πείρα, προσληπτική των γεγονότων και πραγμάτων ευαισθησία και μια ισχυρότατη διαίσθηση στη βάση της ιστορικής, πολιτικής και ανθρωπολογικής σπουδής μπορεί μερικώς να προβλέψει ή να εικάσει.

Αυτό είναι και το γοητευτικότατο παιχνίδι της ζωής, η συνάντηση του ετεροκαθοριζόμενου ή και του πραγματικού με την ανθρώπινη βούληση.

Ποτέ συνεπώς η ατομική δράση δεν επικαθορίζει την ιστορία ή την ιστορία της σκέψης. Έτσι, και η ίδια η διανόηση όσο κι αν επιδιώκει συνειδητά να διακονήσει ένα συγκεκριμένο σχέδιο δράσης, προσφέροντας ιδέες, αναλύσεις και εργαλεία που εκβάλλουν σε ένα τελικό και επαρκώς λαϊκό και ευπρόσληπτο σύνθημα, δεν έχουν μια ευθύγραμμη σχέση αιτιότητας με το παραγόμενο στην κοινωνία αποτέλεσμα.

Απλώς εκχύνουν σε ένα ποτάμι, το οποίο, συνομιλώντας με τη μορφολογία του εδάφους, κατακτά αυτοτελώς το δρόμο του, κι ας συνενώνει ποικίλους παραπόταμους στο ίδιο νερό.

Το έργο λοιπόν ενός διανοούμενου όχι μόνο πρέπει να κρίνεται στο ιστορικό συγκείμενο καθώς συνιστά διάλογο με ζητήματα της εποχής του, αλλά και ο τρόπος με τον οποίο διεμβολίζει τη συζήτηση και κατ’ επέκταση την επικαιρότητα, την πολιτική, το πραγματικό, είναι μόνο μερικώς αντίστοιχο με την ίδια την προθετικότητά του, στο μεγαλύτερο δε βαθμό η συμβολή ξεπερνά ή ξεφεύγει των ορίων κάθε προγραμματικής διακήρυξης, συχνά με πολύ ενδιαφέροντα τρόπο, και κάθε πρόβλεψης.

Η αποτίμηση μιας ατομικής συμβολής οφείλει έντιμα να εξετάζει και τα δύο επίπεδα, και αυτό της ενσυνείδητης προθετικότητας και αυτό της τελικής πρόληψης στο κοινωνικό γίγνεσθαι και συνεπώς συμβολής σε αυτό.


Εύη Βουλγαράκη, Παραλία στο Φεγγαρόφως.
Ακρυλικό σε καμβά. Διαστάσεις 20 x 20 εκ. 1 Σεπτεμβρίου 2012.


Δεν υπάρχουν σχόλια: